Νέα μέτρα της ΕΕ κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας :

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τρία νομοσχέδια σχετικά με τις χρηματοδοτικές διατάξεις της πολιτικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες («ξέπλυμα μαύρου χρήματος») και την καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (AML/CFT).

Το πακέτο αποτελείται από:

• “Single rule-book” Κανονισμός: Διατάξεις για τη διενέργεια δέουσας επιμέλειας για τους πελάτες (KYC), τη διαφάνεια των πραγματικών δικαιούχων (UBO) και τη χρήση ανώνυμων μέσων, όπως κρυπτογραφικά περιουσιακά στοιχεία, και νέες οντότητες, όπως πλατφόρμες crowdfunding. Περιλαμβάνει επίσης διατάξεις για τα λεγόμενα «χρυσά» διαβατήρια και θεωρήσεις (golden visa).

• Η 6η Τροποποίηση της Οδηγίας για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, Εθνικές διατάξεις για την εποπτεία και τις Μονάδες Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών, καθώς και για την πρόσβαση των αρμόδιων αρχών σε απαραίτητες και αξιόπιστες πληροφορίες, π.χ. μητρώα πραγματικών δικαιούχων και περιουσιακά στοιχεία που είναι αποθηκευμένα σε ελεύθερες ζώνες.

• Ο Κανονισμός για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Καταπολέμηση της Νομιμοποίησης Εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (AMLA): Εποπτικές και διερευνητικές εξουσίες για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις AML/CFT.

Πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (AML/CFT)

Σύμφωνα με τα εγκριθέντα κείμενα, οντότητες, όπως τράπεζες, διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων και κρυπτονομισμάτων, κτηματομεσίτες και επαγγελματικοί ποδοσφαιρικοί σύλλογοι υψηλού επιπέδου, θα πρέπει να επαληθεύουν την ταυτότητα των πελατών τους, το τι κατέχουν και ποιος ελέγχει την εταιρεία. Θα πρέπει επίσης να καθορίσουν λεπτομερείς τύπους κινδύνου νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας στον τομέα δραστηριότητάς τους και να διαβιβάσουν τις σχετικές πληροφορίες σε ένα κεντρικό μητρώο.

Για να περιοριστούν οι συναλλαγές σε μετρητά και σε κρυπτονομίσματα, θέτονται όρια έως 7.000€ για πληρωμές με μετρητά και 1.000€ για μεταφορές κρυπτονομισμάτων, όπου ο πελάτης δεν μπορεί να εντοπιστεί. Δεδομένου του προφανούς κινδύνου κατάχρησης από εγκληματίες, επιδιώκεται η απαγόρευση καταχρηστικής απόκτησης ιθαγένειας από εγκληματικά επενδυτικά προγράμματα («golden passport») και να επιβάλουν ισχυρούς ελέγχους για την καταπολέμηση της χρήσης αδειών κατά της διαμονής από επενδυτικά προγράμματα («golden visa»).

Μονάδες Οικονομικών Πληροφοριών

Κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να δημιουργήσει μια μονάδα χρηματοοικονομικών πληροφοριών (FIU) για την πρόληψη, την αναφορά και την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Οι ΜΧΠ θα πρέπει να ανταλλάσσουν πληροφορίες μεταξύ τους και με τις αρμόδιες αρχές, καθώς και να συνεργάζονται με την AMLA, την Europol, την Eurojust και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.

Πληροφορίες για τους πραγματικούς δικαιούχους (UBO)

Για τον έγκαιρο εντοπισμό συστημάτων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και δέσμευση περιουσιακών στοιχείων, οι εθνικές ΜΧΠ και άλλες αρμόδιες αρχές θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τους πραγματικούς δικαιούχους, τους τραπεζικούς λογαριασμούς και τα κτηματολογικά μητρώα. Καθώς ορισμένα εμπορεύματα είναι ελκυστικά για τους εγκληματίες, τα κράτη μέλη θα πρέπει να συγκεντρώνουν πληροφορίες σχετικά με την ιδιοκτησία αγαθών όπως γιοτ, αεροπλάνα και αυτοκίνητα αξίας άνω των 200.000 ευρώ ή αγαθών που είναι αποθηκευμένα σε ελεύθερες ζώνες (free zones).

Πραγματικός δικαιούχος είναι όποιος κατέχει 15% συν μία μετοχή ή δικαιώματα ψήφου ή άλλα άμεσα ή έμμεσα δικαιώματα ιδιοκτησίας ή 5% συν μία μετοχή στην εξορυκτική βιομηχανία ή μια εταιρεία που εκτίθεται σε υψηλότερο κίνδυνο νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Μητρώα πραγματικών δικαιούχων (UBO Registry)

Οι πληροφορίες σχετικά με την πραγματική ιδιοκτησία που τηρούνται σε εθνικά κεντρικά μητρώα θα πρέπει να είναι διαθέσιμες ψηφιακά, σε επίσημη γλώσσα της ΕΕ συν τα αγγλικά, και να περιλαμβάνουν τρέχουσες και ιστορικές πληροφορίες για καθορισμένη περίοδο. Η οντότητα που είναι υπεύθυνη για το κεντρικό μητρώο θα έχει το δικαίωμα να ζητήσει από εταιρικά και νομικά πρόσωπα κάθε πληροφορία απαραίτητη για τον εντοπισμό και την επαλήθευση των πραγματικών δικαιούχων τους.

Πρόσβαση στις πληροφορίες

Μετά την τελευταία απόφαση του Δικαστηρίου, αποφασίσθηκε ότι άτομα με έννομο συμφέρον, όπως δημοσιογράφοι, ρεπόρτερ, άλλα μέσα ενημέρωσης, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στο μητρώο, συμπεριλαμβανομένων των διασυνδεδεμένων κεντρικών μητρώων.

AMLA για τη διασφάλιση συνεπούς επιβολής

Η νέα AMLA θα παρακολουθεί κινδύνους και απειλές εντός και εκτός ΕΕ και θα εποπτεύει άμεσα συγκεκριμένα πιστωτικά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ταξινομώντας τα ανάλογα με το επίπεδο κινδύνου τους.

Θα μπορεί να επεκτείνει την αρμοδιότητα του Αρχής στην κατάρτιση καταλόγων χωρών υψηλού κινδύνου εκτός ΕΕ, αλλά και σε εξουσίες να διαμεσολαβεί μεταξύ των εθνικών χρηματοπιστωτικών εποπτικών αρχών και να επιλύει διαφορές, να επιβλέπει και να διερευνά την εθνική εφαρμογή του ενιαίου εγχειριδίου AML, να διασφαλίζει ισχυρότερη εποπτεία των εποπτικών αρχών στον μη χρηματοπιστωτικό τομέα και να δέχεται καταγγελίες καταγγελιών.

Το νομοθετικό πακέτο θα συζητηθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο και ευελπιστείται ταχεία νομοθετική διαδικασία. Η αρχή AML θα λειτουργήσει το 2024 και θα ξεκινήσει το έργο της άμεσης εποπτείας λίγο αργότερα, μόλις μεταφερθεί η Οδηγία και αρχίσουν να ισχύουν οι νέοι κανόνες.