Η ανώνυμη εταιρεία αποτελεί την ακραιφνή κεφαλαιουχική εταιρεία κατά την ανάληψη των επιχειρηματικών κινδύνων, με το κεφάλαιό της να λειτουργεί ως αντίβαρο της περιορισμένης ευθύνης των μετόχων. Οι μέτοχοι εξασφαλίζουν τη συμμετοχή τους στην εταιρεία μέσω της απόκτησης μετοχών, ωστόσο μια ανώνυμη εταιρεία μπορεί να εκδώσει πολλούς περισσότερους τίτλους πέραν των μετοχών, οι οποίοι μάλιστα παρουσιάζουν και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
Μια Α.Ε, να εκδίδει τα ακόλουθα είδη τίτλων:
α) Μετοχές (κοινές, προνομιούχες και εξαγοράσιμες, δεσμευμένες). Όλες οι μετοχές είναι πλέον υποχρεωτικά μόνο ονομαστικές.
Κοινές : Προσφέρουν δικαίωμα στα κέρδη και σε ψήφο και συνιστούν τη συνηθέστρερη κατηγορία μετοχών.
Προνομιούχες : Μπορούν να εκδοθούν και χωρίς δικαίωμα ψήφου (αρ. 38 παρ.4) και αποτελούν εξαίρεση από την αρχή της ισότητας του αρ. 36. Η έκδοσή τους ενδείκνυται περισσότερο για να διευκολύνει την κάλυψη του ΜΚ σε περίπτωση αύξησής του, παρά εν είδει ανταμοιβής στους ήδη υπάρχοντες μετόχους.
Τα προνόμια που προσφέρουν οι προνομιούχες μετοχές δεν είναι προδιατυπωμένα στο νόμο, τα συνηθέστερα εξ αυτών όμως είναι:
α. Απόληψη μερική ή ολική του διανεμόμενου μερίσματος πριν από τις κοινές μετοχές
β. Προνομιακή απόδοση του κεφαλαίου που καταβλήθηκε από τους κατόχους των προνομιούχων μετοχών από το προϊόν μείωσης του κεφαλαίου ή της εκκαθάρισης της εταιρικής περιουσίας
γ. Προνομιακή καταβολή μερίσματος, για τις χρήσεις που δεν καταβλήθηκε μέρισμα
δ. Καθορισμός σταθερού μερίσματος ή συμμετοχή με ορισμένο ποσοστό στα κέρδη
ε. Δικαίωμα απόληψης ορισμένου τόκου
στ. Άλλα τυχόν προνόμια που προβλέπονται στο καταστατικό περιουσιακής φύσεως
Οι προνομιούχες μετοχές χωρίς δικαίωμα ψήφου παρέχουν κατά τα λοιπά όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από τη μετοχική σχέση και είναι μετατρέψιμες, εφόσον όταν εκδίδονται υπάρχει η σχετική πρόβλεψη.
Εξαγοράσιμες : Οι συγκεκριμένες μετοχές είναι δυνατό να εκδοθούν από την εταιρεία (άρθρο 39 παρ. 1 ν. 4548/2018) είτε ως κοινές είτε ως προνομιούχες με (ή χωρίς) δικαίωμα ψήφου. Το σημαντικό στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι πως οι εν λόγω μετοχές είναι υποχρεωτικό να εξαγορασθούν από την εκδότρια εταιρεία είτε με δήλωση της τελευταίας είτε του μετόχου που θα συμμετάσχει.
Δεσμευμένες : Η μεταβίβασή τους εξαρτάται από την έγκριση της εταιρείας, καθώς και άλλους καταστατικούς περιορισμούς.
β) Ομολογίες : Οι ομολογίες αυτές ονομάζονται εταιρικές και μπορούν να εκδοθούν μόνο από μια ανώνυμη εταιρεία και συνιστούν τίτλους χρέους. Εκδίδονται μετά από σύναψη ομολογιακού δανείου, ήτοι ενός δανείου μεγάλου ύψους και μακροπρόθεσμης αποπληρωμής. Οι ομολογίες έχουν ονομαστική αξία, όχι με την έννοια της ονομαστικής αξίας των μετοχών, αλλά με την έννοια τι ποσό θα αποφέρουν κατά τη λήξη τους, καθώς και ονομαστικό επιτόκιο (coupon rate).
γ) Τίτλοι κτήσης μετοχών (warrants) : Είναι εκείνοι που εκδίδονται από μια ανώνυμη εταιρεία και παρέχουν το διαπλαστικό δικαίωμα στους δικαιούχους τους, το γνωστό δικαίωμα προαιρέσεως (stock option) να αποκτήσουν, δηλαδή να αγοράσουν μετοχές της. Το δικαίωμα προαίρεσης δίνει στον επενδυτή το δικαίωμα, αλλά όχι την υποχρέωση, να αγοράσει ή να πουλήσει μια μετοχή σε συμφωνημένη τιμή και ημερομηνία. Υπάρχουν δύο τύποι επιλογών: τα puts , που είναι ένα στοίχημα ότι μια μετοχή θα πέσει, ή τα calls, που είναι ένα στοίχημα ότι μια μετοχή θα αυξηθεί.
δ) Ιδρυτικοί τίτλοι : Παρέχονται ως ανταμοιβή για συγκεκριμένες ενέργειες των ιδρυτών μιας εταιρείας κατά τη σύστασή της. Ο αριθμός των ιδρυτικών τίτλων δεν μπορεί να υπερβεί το ένα δέκατο (1/10) του αριθμού των μετοχών που εκδίδονται. Οι τίτλοι αυτοί δεν έχουν ονομαστική αξία και δεν παρέχουν δικαίωμα συμμετοχής στη διοίκηση και διαχείριση της εταιρείας, ούτε στο προϊόν της εκκαθάρισης της περιουσίας της.
ε) Τίτλοι ειδικών νόμων.
Ενώ λοιπόν τα είδη των τίτλων έκδοσης μια Α.Ε. που προβλέπει ο Ν.4548/2018 είναι τέσσερα και είναι συγκεκριμένα, ο κλειστός αιρθμός του “διασπάται” με τις εξής δυο προβλέψεις:
- την πρόβλεψη τίτλων που θα εκδοθούν βάσει ειδικού νόμου, οι οποίοι δεν είναι εκ των προτέρων γνωστοί, αλλά επαφίονται στην διακριτική ευχέρεια του νομοθέτη, ο οποίος ενεργεί βάσει μιας εν είδει “εξουσιοδότησης”, που του παρέχει ο Ν. 4548/2018.
- την ύπαρξη απεριόριστων κατηγοριών (για παράδειγμα υπάρχει η μετοχή που αποτελεί το είδος του τίτλου και οι διάφορες κατηγορίες της, κοινές, προνομιούχες κτλ), αλλά και την ύπαρξη περισσότερων σειρών (σειρά α΄, β’), οι οποίες επιτελούν περισσότερο οπτικό έργο, παρά λειτουργικό. Νομικά, οι σειρές των τίτλων δεν έχουν διαφορές, ούτε παρέχουν διαφορετικά δικαιώματα, εφόσον έχουν και ίδια ονομαστική αξία.